6. Τίτλος της έρευνας:

1.      Βασικά χαρακτηριστικά ενός τίτλου:

¨    Να είναι σύντομος, ακριβής και περιεκτικός

¨      Να περιλαμβάνει τις μεταβλητές που πρόκειται να μελετηθούν

2.      Τυπική διατύπωση ενός τίτλου:

·       Ποια είναι η επίδραση του/της   ^{θερμοκρασίας}     στο/στη      ^{μήκος μεταλλικής ράβδου}

·         Σε ποιο βαθμό ο/η/το   ^{χρώμα ενός υλικού}   επηρεάζει    ^{την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας}

·         Ποια/ποιες/ποιοι   ^{οικιακοί ηλεκτρικοί λαμπτήρες}    (ρήμα)   ^{ακτινοβολούν περισσότερο φως}     .

·         Πειραματική σύγκριση    ^{της αντοχής σε κάμψη, αμφιερείστων δοκών, διαφόρων διατομών}

      Για να διατυπώσετε άλλους τίτλους μπορείτε στους προηγούμενους, να κρατήσετε τις σκούρες λέξεις σταθερές και να αντικαταστήσετε τις λέξεις που είναι γραμμένες με μικρά γράμματα με δικές σας.

Ο τίτλος  « Ποια είναι η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη ενός φυτού» είναι ευρύς .Είναι καλύτερα να περιορίσουμε και να  συγκεκριμενοποιήσουμε τον σκοπό της έρευνας. Π.χ. « Σύγκριση της βλάστησης και ανάπτυξης σπόρων σταριού που εκτίθενται σε πράσινο και κόκκινο φως»

 Γράψετε πολλούς τίτλους στο πρόχειρό σας, προσπαθώντας να  καταλήξετε σε κάποιον που να περιγράφει με σαφήνεια και συντομία τον σκοπό της έρευνας

 

7.  ΥΠΟΘΕΣΗ

   Ποια η σημασία της διαμόρφωσης μιας υπόθεσης για μια έρευνα:

Η διαμόρφωση της υπόθεσης αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται όλη η ερευνητική διαδικασία

  

Τι είναι υπόθεση:

Μια αβέβαιη απάντηση (ισχυρισμός) σε ένα ερώτημα ερευνητικής φύσης ή μια προσωρινή πρόβλεψη

Την υπόθεσή μας συνήθως την βασίζουμε σε πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει από τις «πηγές». Λαμβάνουμε λοιπόν υπόψη τα αποτελέσματα οποιωνδήποτε πειραμάτων ή παρατηρήσεων αναφέρονται στις  πηγές.

Οι υποθέσεις πρέπει:

·         Να είναι διατυπωμένες με σαφήνεια , χωρίς περιττές φλυαρίες. Διατυπώνουμε τον σκοπό μας με μια πρόταση: Π.χ. «Αν προσθέσουμε μικρές ποσότητες καφεΐνης στο δείγμα εδάφους που αναπτύσσονται τα σκουλήκια , τότε θα επιταχυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξής τους»

·     Να μπορούμε να τις ελέγξουμε, να διαπιστώσουμε δηλαδή αν είναι αληθείς ή ψευδείς. Π.χ. δεν θα ήταν δυνατόν να ελεγχθεί η υπόθεση: «Αν προσθέσουμε μικρές ποσότητες καφεΐνης στο δείγμα  εδάφους που αναπτύσσονται τα σκουλήκια , τότε τα σκουλήκια θα νιώθουν καλύτερα», αφού δεν υπάρχει τρόπος να μετρήσουμε τα αισθήματα των σκουληκιών.

·         Να εκφράζουν δήλωση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών (Π.χ. αύξηση της ποσότητας καφεΐνης συνεπάγεται αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης)

Παραδείγματα υποθέσεων:

1)      Να ερευνηθεί αν η θερμοκρασία μπορεί να επηρεάσει το μήκος μιας μεταλλικής ράβδου.

ΥΠΟΘΕΣΗ:

·         Εάν η θερμοκρασία σχετίζεται με το μήκος μιας μεταλλικής ράβδου, τότε αυξάνοντας την θερμοκρασία αυξάνεται και το μήκος της ράβδου.

     ( Τυπική υπόθεση)

2)  Να ερευνηθεί αν η διάρκεια ζωής μιας μπαταρίας επηρεάζεται από τη θερμοκρασία  στην οποία φυλάσσεται.

ΥΠΟΘΕΣΗ:

·         Εάν η διάρκεια ζωής μιας μπαταρίας σχετίζεται με την θερμοκρασία, τότε οι μπαταρίες που φυλάσσονται σε θερμοκρασία 10 ^οC  θα διαρκέσουν περισσότερο από εκείνες που θα φυλαχτούν σε θερμοκρασία 25 ^οC

2)      Να ερευνηθεί αν ο αριθμός των πτερυγίων μιας ανεμογεννήτριας επηρεάζει την ταχύτητα περιστροφής της.

ΥΠΟΘΕΣΗ:

·               Εάν ο αριθμός των πτερυγίων μιας ανεμογεννήτριας σχετίζεται με την ταχύτητα περιστροφής της, τότε όσο πιο πολλά πτερύγια έχει μια ανεμογεννήτρια τόσο πιο γρήγορα θα περιστρέφεται.

8. Τι είναι πειραματική και τι περιγραφική έρευνα; Σύγκριση.

8α. Πειραματική έρευνα:

 Ο ερευνητής  :

1)    Επενεργεί σε μια μεταβλητή, την ανεξάρτητη

2)    Διατηρεί σταθερές τις ελεγχόμενες μεταβλητές (ώστε να μην επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα)Παρατηρεί και μετράει με ακρίβεια και αντικειμενικότητα τις επιπτώσεις από την

3)    αλλαγή της ανεξάρτητης μεταβλητής στην εξαρτημένη μεταβλητή και προσπαθεί να βρει τη  ποσοτική σχέση ανάμεσα στην ανεξάρτητη και την εξαρτημένη μεταβλητή.

Παράδειγμα  πειραματικής έρευνας:

Γίνεται έρευνα με τίτλο:   

"Επιπτώσεις που έχει η διάρκεια του χρόνου μελέτης στην επίδοση των μαθητών της Α! Λυκείου σε ένα διαγώνισμα."

Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτή η έρευνα; Ποιες είναι οι σταθερές και ποιες οι μεταβλητές ;

Η συγκεκριμένη  έρευνα θα μπορούσε να γίνει ως εξής: Μπορούμε να χωρίσουμε τους μαθητές σε τυχαίες ομάδες. Π.χ. αποφασίζουμε να διεξαχθεί η έρευνα στο σχολείο στα 4 τμήματα της Α Λυκείου. Διαφοροποιεί (ο ερευνητής) το χρόνο μελέτης της κάθε ομάδας (τμήματος) και μετά  εξετάζονται οι μαθητές σε κοινό διαγώνισμα..

Η τάξη της Α! Λυκείου : Σταθερά  (για τη συγκεκριμένη έρευνα)

Το  σχολείο : Σταθερά

Ο χρόνος μελέτης  (t) : Ανεξάρτητη μεταβλητή  (που την τιμή της καθορίζει ο ερευνητής)  

Η επίδοση στο διαγώνισμα (E):   Εξαρτημένη μεταβλητή

Ζητάμε να βρούμε αν υπάρχει σχέση   Ε =  σ(t)   

Ελεγχόμενες μεταβλητές:

Για να βρούμε τις ελεγχόμενες μεταβλητές θέτουμε το ερώτημα:

«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή;»

Οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα θα είναι οι μεταβλητές που πρέπει να σταθεροποιήσουμε κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Έτσι μερικές από τις ελεγχόμενες μεταβλητές στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι:

Οι συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια που οι μαθητές μελετούν, όπως  ο φωτισμός, η φασαρία , η θερμοκρασία. Η ενότητα που θα διδαχθεί στα τμήματα να είναι η ίδια, να διδαχθεί με την ίδια μέθοδο, από τον ίδιο καθηγητή, την ίδια σχολική ώρα για να μην είναι άλλοι μαθητές κουρασμένοι και άλλοι ξεκούραστοι.Το διαγώνισμα να έχει τα ίδια θέματα, να δοθεί ίδιος χρόνος, να αξιολογηθεί με τα ίδια κριτήρια.

8β.  Περιγραφική έρευνα:

Ο ερευνητής προσπαθεί να βρει την ποσοτική σχέση μεταξύ μεταβλητών, χωρίς να επηρεάζει καμία μεταβλητή. Δηλ. οι περιγραφικές έρευνες ασχολούνται με φαινόμενα που εξελίσσονται στο φυσικό τους πλαίσιο. Σ’ αυτό τον τύπο έρευνας  είναι πολύ δύσκολο να αποδοθεί  αιτιώδης σχέση μεταξύ των μεταβλητών.

Οι «τρίτοι» παράγοντες κατά τον χρόνο που παρατηρούμε την ανεξάρτητη και εξαρτημένη μεταβλητή,  αφήνονται ελεύθεροι να συνυπάρχουν και να επιδρούν. Στη χειρότερη περίπτωση αγνοούμε τις επιδράσεις των παραγόντων αυτών. Στην καλύτερη περίπτωση προσπαθούμε εκ των υστέρων να λάβουμε υπόψη μας αυτές τις επιδράσεις.

Παράδειγμα περιγραφικής έρευνας:

  «Να ερευνηθεί η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη συνήθεια του καπνίσματος και στον καρκίνο των πνευμόνων»

Ανεξάρτητη μεταβλητή:  η συνήθεια του καπνίσματος  ( δεν την επηρεάζει ο ερευνητής)

Εξαρτημένη μεταβλητή:   ο καρκίνος των πνευμόνων

Σκεφθείτε:

v  Υπάρχει πιθανότητα οι καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνο των πνευμόνων που να οφείλεται σε άλλες αιτίες;

v  Μπορεί ο ερευνητής να επηρεάσει κάποια από τις μεταβλητές;

Στο ερώτημα τι άλλο θα μπορούσε να επηρεάζει την εξαρτημένη μεταβλητή εκτός από την ανεξάρτητη, μπορούμε να δώσουμε πολλές απαντήσεις, όπως η διατροφή, οι συνθήκες του περιβάλλοντος, που όμως δεν μπορούμε να τις κάνουμε «ελεγχόμενες», δηλαδή να τις σταθεροποιήσουμε

Αν θέλουμε να συγκρίνουμε τις δύο προηγούμενες μεθόδους, εκτός από τις ομοιότητες και διαφορές που μπορούμε να βρούμε από τους ορισμούς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πειραματική μέθοδος είναι απαιτητικότερη διαδικασία (σε χρόνο, μέσα κ.λ.π.), όμως εξασφαλίζει εγκυρότερη γνώση. 

5.  Τι είναι οι σταθερές και οι μεταβλητές στην ερευνητική ορολογία

Σταθερές: Είναι τα χαρακτηριστικά  ή οι παράγοντες εκείνοι που παραμένουν στην ίδια κατάσταση (δηλ. δεν μεταβάλλονται, δεν έχουν διαφορετικές τιμές) για τα διάφορα στοιχεία ενός συνόλου,  για όλες τις παρατηρήσεις της συγκεκριμένης έρευνας.

Παράδειγμα σταθεράς :

Σύνολο:   "Πολίτες της Ελλάδας"

Σταθερά:  "Υπηκοότητα"

5α.  Μεταβλητή :

Είναι το χαρακτηριστικό ή ο παράγων που μεταβάλλεται, δηλ. δεν παραμένει σε σταθερή κατάσταση (τιμή) κατά τη διάρκεια της έρευνας..

Στην έρευνα η μεταβλητή πρέπει  να μπορεί να μετρηθεί ή να καθοριστεί με ακρίβεια. 

 Η μεταβλητή είναι το κοινό χαρακτηριστικό των στοιχείων ενός συνόλου το οποίο μπορεί να πάρει διαφορετικές τιμές για το ίδιο στοιχείο ή για διάφορα στοιχεία ενός συνόλου, ανάλογα με την έρευνα. Η μεταβλητή μπορεί να είναι φυσικό χαρακτηριστικό που μπορεί να αναγνωρισθεί και να μετρηθεί, μπορεί όμως και να μην έχει φυσική υπόσταση.

Παραδείγματα μεταβλητών:

Ύψος, βάρος, εμβαδόν τάξης, χρόνος μελέτης κ.λ.π.

  Το ύψος για παράδειγμα, που είναι χαρακτηριστικό του κάθε  μαθητή ή μαθήτριας, μπορεί να είναι διαφορετικό για τον καθέναν από σας που είστε στοιχεία του συνόλου του τμήματός σας, για μια έρευνα που διεξάγεται σήμερα.

Θα μπορούσε όμως να θεωρηθεί ότι έχει πάρει διαφορετικές τιμές για τον καθέναν από σας, για μια άλλη έρευνα που θα είχε διεξαχθεί από την ημερομηνία γέννησής σας μέχρι σήμερα)

Άλλες μεταβλητές:

 Η νοημοσύνη, το άγχος, το φύλο, η  προσωπικότητα, "οι γνώσεις που έχουν οι νέοι για το ΑΙDS", τα ενδιαφέροντα, οι στάσεις, "η στάση απέναντι στην εισαγωγή της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία", "η επαγγελματική επίδοση", "η σχολική επίδοση" κ.λ.π.     (ψυχολογικές ή υποθετικές ή κατασκευασμένες μεταβλητές).

5α1. Ανεξάρτητη μεταβλητή:

 Στην Πειραματική έρευνα ο   ερευνητής   μπορεί  να την  αλλάξει, (να διαφοροποιήσει τις  τιμές  της) ενώ παρατηρεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στην εξαρτημένη μεταβλητή. Στην περιγραφική έρευνα η  μεταβολή στην  ανεξάρτητη  μεταβλητή γίνεται  ανεξάρτητα από  τη θέληση του ερευνητή

5α2. Εξαρτημένη μεταβλητή:

Είναι  εκείνη στην οποία  εστιάζουμε  την   προσοχή  μας και στην οποία  παρατηρούμε τις  μεταβολές  που  συμβαίνουν από  την   επενέργεια     της ανεξάρτητης μεταβλητής. Η  εξαρτημένη  μεταβλητή  δεν  επηρεάζεται άμεσα  από  τον  ερευνητή.

5α3. Ελεγχόμενες μεταβλητές:

Είναι  εκείνες  που ο  ερευνητής  αποφασίζει να διατηρήσει σταθερές σ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας. Μπορούμε να τις βρούμε αν απαντήσουμε στο  ερώτημα:

«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή;»

5α4. Σχέση μεταξύ μεταβλητών

  Από τις σημαντικότερες φροντίδες των ερευνητών είναι να προσπαθήσουν να βρουν αποδεικτικά στοιχεία που να δείχνουν ότι οι μεταβολές σε μια μεταβλητή  (Ανεξάρτητη μεταβλητή) προκαλούν μεταβολές στη δεύτερη μεταβολή (Εξαρτημένη μεταβλητή)  αφού σταθεροποιήσουν τους υπόλοιπους παράγοντες (ελεγχόμενες μεταβλητές).

  Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν μια σχέση της μορφής:

ψ = σ(χ)     όπου  χ = ανεξάρτητη μεταβλητή

                   και    ψ = εξαρτημένη μεταβλητή

και να προχωρήσουν αν είναι δυνατόν στη δημιουργία νόμου.

  Η ανεξάρτητη μεταβλητή προηγείται, η εξαρτημένη έπεται. Μερικές φορές μπορεί να αποδειχτεί ότι η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι το αίτιο της εξαρτημένης (που είναι το αποτέλεσμα), άλλες φορές όχι.

  Ο ερευνητής πολύ συχνά μπορεί να αλλάξει την ανεξάρτητη μεταβλητή

Παραδείγματα:

1)  Γίνεται έρευνα με τίτλο: "Επίπτωση που έχει η μέθοδος διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών στο διαγώνισμα που θα επακολουθήσει" Η μέθοδος διδασκαλίας μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον ερευνητή (Ανεξάρτητη μεταβλητή).

Ο ερευνητής παρατηρεί και μετρά τα αποτελέσματα στην επίδοση των μαθητών στο διαγώνισμα που επακολουθεί σε πολλές ισοδύναμες ομάδες. Η επίδοση των μαθητών είναι εξαρτημένη μεταβλητή.

Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν το αποτέλεσμα της έρευνας; Να συζητηθεί .

2)      Γίνεται έρευνα με τίτλο:

"Επίπτωση που έχει στην επίδοση  των μαθητών (εξαρτημένη μεταβλητή) η κοινωνική τους προέλευση (ανεξάρτητη μεταβλητή)"

Σ' αυτήν την περίπτωση ο ερευνητής δεν μπορεί να ελέγξει την ανεξάρτητη μεταβλητή.

3. Τα 4 βασικά βήματα στη διαδικασία της επιστημονικής έρευνας:

1.                        Προσδιορισμός του προβλήματος

2.                        Συλλογή δεδομένων

3.                        Ανάλυση δεδομένων με τη χρήση στατιστικής.

4.                        Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

4.  Πώς μπορεί να ταξινομηθεί η επιστημονική έρευνα;

          Η επιστημονική έρευνα μπορεί να ταξινομηθεί με διάφορους τρόπους. Μερικοί από τους τρόπους ταξινόμησης είναι οι εξής:

·         Ως προς τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων: Βασική  ή  θεωρητική   έρευνα     και   εφαρμοσμένη έρευνα.

·         Ως προς τον επιστημονικό κλάδο:  Παιδαγωγική, βιολογική, κοινωνιολογική, ιστορική, εθνογραφική κ.λ.π.

·         Ως προς τον χώρο όπου διενεργείται η έρευνα:  Εργαστηριακή, επιτόπια κ.λ.π.

·         Ως προς τον αριθμό των εξεταζόμενων ατόμων:   Δειγματοληπτική, ατομική περίπτωση

·         Με βάση τον έλεγχο των παραγόντων : Περιγραφική και πειραματική έρευνα

4α.  Ποια η διαφορά Βασικής ή θεωρητικής έρευνας και   εφαρμοσμένης έρευνας;

ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ:

     Καθοδηγείται από τη περιέργεια ή το ενδιαφέρον των επιστημόνων και  έχει σαν σκοπό να κάνει κατανοητό, να εξηγήσει και να ερμηνεύσει το  γιατί ο κόσμος είναι όπως είναι . Δεν κατασκευάζει ή επινοεί κάτι αλλά παράγει γνώση. Οι ανακαλύψεις που προκύπτουν από μια βασική έρευνα δεν φαίνεται να έχουν άμεση εμπορική αξία.

Παραδείγματα από το πεδίο της βασικής έρευνας :

1.      Πώς άρχισε η δημιουργία του σύμπαντος;

2.      Από τι συνίστανται τα πρωτόνια,  τα ηλεκτρόνια και τα νετρόνια;

3.      Πώς αναπαράγονται τα μυκετόζωα;

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ   ΕΡΕΥΝΑ:

     Έχει σαν προορισμό την επίλυση πρακτικών προβλημάτων του σύγχρονου κόσμου και όχι την παραγωγή επιστημονικής γνώσης αυτής καθαυτής.

Παραδείγματα από το πεδίο της εφαρμοσμένης έρευνας:

1.      Βελτίωση της γεωργικής παραγωγής

2.      Θεραπεία ειδικών ασθενειών

1ο ΚΕΦΆΛΑΙΟ << ΕΡΕΥΝΆ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ >> ΘΕΩΡΗΤΙΚΌ ΜΕΡΟΣ

1. Σε τι μας βοηθάει η έρευνα;           

      Η έρευνα είναι μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες στη σύγχρονη εποχή και αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Τα επιτεύγματα της επιστημονικής έρευνας είναι ιδιαίτερα αισθητά στις θετικές επιστήμες και οι επιδράσεις τους φαίνονται στην καθημερινή μας ζωή. Έτσι η έρευνα:

·         Συντελεί στην καλύτερη αξιοποίηση των πρώτων υλών

·         Αναπτύσσει συνθετικά υλικά

·         Βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας

·         Προσπαθεί να βρει λύσεις σε διάφορα προβλήματα

·         Ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής

·         Συμβάλλει στη σχεδίαση νέων προϊόντων

·         Βελτιώνει όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της βιομηχανίας ή της επιχείρησης.

·         Συμβάλλει στην καταπολέμηση ασθενειών

·         Δημιουργεί ανθεκτικές ποικιλίες φυτών σε έντομα ή ζιζάνια

·         Βελτιώνει τις σύγχρονες κατασκευές

·         Μπορεί να μας οδηγήσει σε εφευρέσεις      κ.λ.π.  

2. Τι είναι επιστημονική έρευνα 

 Είναι μια σκόπιμη προσπάθεια με  αφετηρία ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή υπόθεση. Στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία (σε θεωρητικό και πειραματικό επίπεδο) που τη διακρίνει αυστηρή λογική, με σκοπό να προταθεί λύση στο πρόβλημα ή με σκοπό την επαλήθευση ή την απόρριψη της υπόθεσης που διατυπώθηκε.  Η επιστημονική έρευνα δέχεται ότι για να είναι η γνώση έγκυρη πρέπει να επαληθεύεται από τα εμπειρικά δεδομένα και αποσκοπεί στη γενίκευση (δηλαδή τα συμπεράσματα που βγαίνουν να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή ισχύ).